Olifanten zijn al 35 miljoen jaar op de wereld en sinds die tijd zijn er wel driehonderd verschillende soorten geweest. Nu zijn er nog twee: de Afrikaanse olifant en de Aziatische olifant. De Afrikaanse olifant is het grootste en zwaarste dier dat op het land leeft.

Leefwijze

Olifanten zijn planteneters en eten bijna de hele dag door. Mocht de olifant uitsterven, dan verliezen we niet alleen een prachtig dier, maar ook de omgeving zal een harde klap krijgen. De olifant is een cruciaal deel van het ecosysteem. Olifanten houden het terrein open. Andere diersoorten maken hier weer gebruik van. Als de olifant verdwijnt, zal er een grote verandering optreden in het ecosysteem. Dit heeft  negatieve effecten voor vele diersoorten.

Stroperijcrisis

Stropen van bedreigde wilde dieren legt een steeds grotere druk op het voortbestaan van vele diersoorten. Dat komt onder andere door de groeiende vraag uit Azië naar producten van bedreigde dieren. 
In China en Vietnam neemt in rap tempo de welvaart toe. Daardoor kunnen steeds meer mensen statusverhogende 'luxe' producten kopen, zoals beeldhouwwerk van ivoor. Ook worden veel producten van bedreigde dieren nog steeds als souvenir verkocht.

De zeldzame slagtanden worden op de zwarte markt verkocht, waar ze minstens 2.000 euro per kilo ivoor opleveren. Een hele slagtand levert nog meer op, afhankelijk van de grote tussen de 18.000 en 160.000 euro.

 

Stroperij en de illegale handel in ivoor is nog steeds een bedreiging voor alle olifanten en is de afgelopen jaren schrikbarend toegenomen. Daarnaast hebben olifanten last van ruimtegebrek omdat steeds meer van hun leefgebied verdwijnt door wegen, akkers en woningen. Het ivoor van de slagtanden van de olifant is altijd veel geld waard geweest. Mensen maken er sieraden, beeldjes en eetstokjes van. Zo’n 25 jaar geleden werden elk jaar bijna 100.000 olifanten doodgeschoten om hun slagtanden. In 1989 werd daarom afgesproken de handel in ivoor te verbieden. Het verbod ging in 1990 in en verbeterde de situatie aanzienlijk, vooral in het begin van de jaren negentig. Maar zelfs met een verbod op de internationale handel in ivoor, wordt er nog steeds op olifanten gejaagd. De laatste jaren is het stropen van olifanten en de ivoorhandel enorm toegenomen. Per jaar worden, met name in Afrika, weer tienduizenden olifanten gedood voor hun kostbare ivoor.

 

Ruimtegebrek

Olifanten hebben ruimte nodig, met veel groenvoer en water en die ruimte is er steeds minder. Ze leven daardoor vaak te dicht op de mensen en dat loopt nogal eens verkeerd af. Olifanten vernielen, wanneer ze onderweg zijn, gebouwen en de oogst op het land en lopen ook nog wel eens een mens onder de voet. Daar maken ze geen vrienden mee. In sommige zuidelijk Afrikaanse landen waar veel olifanten voorkomen en de dieren schade aanrichten, worden ze ook wel legaal afgeschoten door de parkautoriteiten.

 

Goed nieuws voor de olifant, China verbiedt ivoorhandel.
Opslagplaats met olifantenslagtanden in Nairobi.

China kondigde aan dat het tegen het eind van 2017 de ivoorhandel neergehaald wil hebben. Dit kan een cruciaal keerpunt zijn dat olifanten wegtrekt van de afgrond van uitsterven.

Alle geregistreerde handelaren en de door de Chinese overheid goedgekeurde ivoorfabrieken en ivoorwinkels zullen de deuren definitief sluiten. De verwachting is dat daarmee tegen het eind van 2017 de volledige ivoorhandel een halt is toegeroepen.

 

Is dat nu echt zo baanbrekend?
Ja, zeker wanneer je je bedenkt dat China verantwoordelijk is voor 70 procent van de wereldwijde vraag naar ivoor. Daar komt nu verandering in, want aan het eind van het jaar zullen de 34 fabrieken en 138 winkels in het land gesloten zijn.

 

Wat betekent dit voor het voortbestaan van de olifant?
Dat is natuurlijk de grote vraag. Niemand gelooft dat het Chinese besluit ertoe zal leiden dat stropers olifanten vanaf nu volledig links laten liggen. Dat kan alleen worden bereikt als consumenten in China en andere landen waar de vraag naar ivoor hoog is, hun houding tegenover olifantenstroperij veranderen.

De prijs van ivoor is volgens Save the Elephants wel flink gekelderd. Waar een kilogram onbewerkt ivoor in 2014 nog 2000 euro opleverde, is dat nu nog maar 700 euro waard.

Goede hoop is dat na China andere landen zullen volgen: „De drie grootste markten in ivoor, China, Hongkong en de VS, zijn gaan afbouwen, we hopen dat andere landen zullen volgen. China en de VS hebben laten zien hoe snel deze markten kunnen worden aangepakt. En voor de Afrikaanse olifanten geldt: hoe sneller hoe beter.

Als we niet stoppen met het afslachten van olifanten zijn er straks geen meer over,

WNF is er ‘van overtuigd’ dat als we op dit tempo doorgaan, de Afrikaanse olifant in 2020 zal zijn uitgestorven.

  

Bee the Change

Naarmate in Azië meer land ten prooi valt aan ontbossing en ontginning, komen mensen vaker in conflict met de kolossale dieren die daar voorheen ongestoord hun leven leidden: de olifanten. Met Bee the Change kunt u hen helpen. In het dichtbevolkte Thailand is de populatie wilde olifanten de afgelopen eeuw afgenomen van 100.000 tot 4.000. Een van ’s werelds grootste resterende Aziatische olifantenpopulaties leeft in het grensgebied tussen Thailand en Myanmar, waar hun leefgebied nog steeds afkalft. Reservaten met wilde olifanten worden de laatste 40 jaar geconfronteerd met illegale houtkap, handel in wilde dieren, bosbranden en mens-olifant conflicten. 
BTEH helpt lokale gemeenschappen met het ontwerpen en uitvoeren van duurzame en natuurlijke projecten die olifanten en hun leefgebied beschermen en tegelijk bijdragen aan de lokale economie.

Bijen en olifanten

Afbrokkeling van hun leefgebied dwingt wilde olifanten het beschermde bos uit te trekken, op zoek naar eten en water. Op dit moment gebruiken boeren schrikdraad en vuurwerk om olifanten die hun gewassen plunderen tegen te houden. Stroomhekken zijn duur, onnatuurlijk en makkelijk door de intelligente dieren te omzeilen. Olifanten hebben zelfs al mensen verwond en gedood. Wanhopige boeren grijpen steeds vaker naar gewelddadige oplossingen. Zijn er dan geen vreedzame methoden? Jawel!

Onderzoekers in Kenia hebben aangetoond dat olifanten bang zijn voor bijen. Ze hebben zelfs een speciaal geluid om elkaar te waarschuwen als ze bijen signaleren. Experimenten hebben aangetoond dat bijen olifanten kunnen verjagen van plantages.

In Thailand heeft het Phu Luang Wildlife Research Station nu ook veelbelovende tests gedaan met bijenkorfhekken. Men hangt rond plantages bijenkorven op en verbindt die met elkaar door een ketting. Als een olifant een plantage probeert in te komen, raakt hij de ketting waardoor de korf beweegt. De bijen komen zoemend naar buiten en de olifant maakt rechtsomkeert. De honing levert boeren extra inkomsten.

In samenwerking met het Research Station en met lokale gemeenschappen start BTEH het project Bee the Change. We plaatsten in twee provincies bijenkorfhekken langs de grens van beschermde gebieden en meten de resultaten. We bouwen een netwerk van waaruit we deze simpele, natuurlijke win-winoplossing ook in andere provincies kunnen verspreiden.

 

En het mooie is: bijen en olifanten zijn beide sleutelsoorten. Zij maken het leven voor andere levende wezens mogelijk. Bijen omdat ze een groot deel van onze voedselplanten bestuiven; olifanten omdat ze met hun eet- en leefgewoonten het bos onderhouden. Beide soorten zijn aanjagers van biodiversiteit en belangrijk voor ons eigen voortbestaan. Onlangs heeft Antoinette van de Water, de oprichter van BTEH, een onderzoek gedaan naar mens-olifant conflicten voor haar Master opleiding biologie. Dat de conflicten intens zijn in dit gebied, blijft wel uit de resultaten:

• 54% van de ondervraagden gaf aan dat hun plantages dagelijks door wilde olifanten geplunderd worden.
• De boeren hebben dan ook een zeer negatieve houding t.o.v. de olifanten: 70% heeft de voorkeur dat olifanten totaal verdwijnen.
• Mensen die meewerken aan natuurbeschermingsprojecten hebben een meer positieve instelling ten opzichte van olifanten, in vergelijking met dorpelingen die niet profiteren van deze programma’s.
• Van de boeren, gaf 52% aan dat ze een betere manier moeten vinden om olifanten tegen te houden, en 22% overweegt over te schakelen op een gewas waar olifanten niet van houden.
• Ondanks de negatieve houding t.o.v. olifanten, gaf maar liefst 80% van de deelnemenede boeren aan positief te zijn over het gebruik van bijenkorfhekken, 33% is bereid om direct het bijenkorfhekwerk te starten en 48% wil eerst meer leren over deze nieuwe methode.

Vriend van de olifant

Als vriend van de olifant krijg je een grote vriend bij. Met jouw steun help je mee aan de bescherming van olifanten, door het werkt van Vrienden van de olifant te steunen. En met meer vrienden kunnen we meer voor de olifanten betekenen.